Washington Post gazetesi sonucu belgeleriyle duyurdu: 18 yıldır süren savaş tam bir fiyasko
1 / 37
Amerikan Washington Post gazetesi, 'Gerçeklerle Savaş' başlıklı özel haberinde, Beyaz Saray ve Pentagon'un 18 yıldır devam eden Afganistan savaşıyla ilgili bazı gerçekleri gizlediğini manşetten verdi.
2 / 37
Gazete, gizli resmi belgelere dayandırdığı haberinde, yetkililerin savaşın gidişatıyla ilgili yalan olduğunu bildikleri halde olumlu açıklamalarda bulunduğunu ve savaşın kazanılamaz olduğu gerçeğini kamuoyundan gizlediklerini bildiriyor.
3 / 37
Habere göre belgeler, Amerikan tarihinin en uzun süreli savaşının temelinde yatan başarısızlıkları inceleyen federal proje tarafından hazırlandı.
4 / 37
Belgelerde generallerden yardım çalışanlarına ve Afgan yetkililere, Afganistan savaşında doğrudan rol oynayan kişilerle yapılmış ve daha önce açıklanmayan 2 bin sayfadan fazla söyleşiler ve notlar yer alıyor.
5 / 37
Washington Post, Amerikan hükümetinin proje kapsamında görüşlerine başvurulan kişilerin kimliklerini ve söylediklerini gizlemeye çalışmasına rağmen üç yıl süren hukuk mücadelesinin ardından Veri Özgürlüğü Yasası uyarınca belgelerin yayınlanması hakkı kazandığını aktarıyor.
6 / 37
Pentagon verilerine göre Amerika, 2001 yılından bu yana Afganistan'a 775 bin asker gönderdi. Afganistan'da 2 bin 300 Amerikan askeri yaşamını yitirdi, 20 bin 589 askerse yaralandı.
7 / 37
Rapora göre, üç başkan, George W. Bush, Barack Obama ve Donald Trump ve askeri komutanları, Amerika'nın Afganistan'da galip geleceği sözünü yerine getiremedi.
8 / 37
Afganistan'ı modern bir ülke haline getirmek için çok büyük miktarlarda paraların boşa harcandığı, Afgan Ordusu ve polis gücü kurmak, afyon ticaretinin önünü kesmek için yapılan girişimlerin sonuç vermediği de raporun ayrıntıları arasında.
9 / 37
11 Eylül 2001'de tarihinin en büyük terör saldırılarına uğrayan ABD, kısa süre sonra El Kaide lideri Usame bin Ladin'in bulunduğu Afganistan'a operasyona girişti.
10 / 37
NATO güçlerinin de yer aldığı harekat kısa sürede Taliban örgütünün devrilmesini sağladı ancak ABD tam anlamıyla bir bataklığa saplanmış oldu. Geçmişinde Vietnam gibi tecrübeler olan ABD, 18 yılla tarihinin en uzun savaşını bir türlü bitiremedi.
11 / 37
Peki ABD'nin bir dönem devirip şimdi müzakere masasına oturduğu Taliban örgütüyle ilgili neler biliniyor? Taliban rejimi, savaş beyleri, farklı aşiret, boy ve etnik gruplar arasında bölünmüş olan Afganistan'da 1994'te ortaya çıktı.
12 / 37
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ne (SSCB) karşı açılan savaş sırasında Pakistan'a göç eden mülteciler savaş sonrası geri dönmeye başladı.
13 / 37
Pakistan'da, özellikle Deobandi Medresesi'nde eğitim görmüş öğrenciler de geri dönen mülteciler arasındaydı. Bunlardan biri olan Molla Ömer etrafında birçok öğrenci ve Peştun mücahitle Taliban'ı kurdu.
14 / 37
Talib, din öğrencisi anlamına geliyor ve Taliban da bunun çoğulunu ifade ediyor. Pakistan'ın Belucistan eyaletinde öğrenim gören binlerce genç Afgan Peştun ve Kuzeybatı Sınır Eyaleti'nden gelen gönüllüler, Taliban'a katılmak üzere Kandahar'a gitti.
15 / 37
Daha sonra bunlara Pakistan'daki birçok medreseden Afganistan'daki yeni İslami harekete katılmak isteyen Pakistanlı gönüllüler eklendi.
16 / 37
Aralık 1994'te 12 bin Afgan ve Pakistanlı öğrenci Kandahar'da Taliban güçlerine katıldı. Taliban 26 Eylül 1996'da başkent Kabil'e girdi.
17 / 37
Pakistan ve Suudi Arabistan, Taliban'ı meşru yönetici olarak tanıdı. Birçok ülke ise Rabbani'yi devlet başkanı olarak tanımayı sürdürdü. Taliban ülkenin üçte ikisini kontrol eder hale geldi.
18 / 37
Taliban'ın ilk icraatı 1986'dan 1992'ye kadar Afganistan'ı yönetmiş eski Cumhurbaşkanı Necibullah'ı asmak oldu. Taliban’ın bu eylemi müttefiki olan Pakistan ve Suudi Arabistan'ı da sıkıntıya soktu.
19 / 37
Radikal örgüt, hem Afganistan hem Pakistan'da yönetimi elinde bulundurduğu bölgelerde katı kurallar uyguladı. Hüküm giymiş katillerin ve zina yapanların halkın önünde idam edilmesi ve hırsızların ellerinin kesilmesi bunların örnekleri.
20 / 37
Örgütün, 10 yaşının üzerindeki kızların okula gitmesini yasaklaması uluslararası toplumda oldukça eleştirildi. Özellikle, kızların eğitim hakkını savunan Malala Yusufzay'ın, örgüt tarafından 2012 yılında Pakistan'da saldırıya uğraması sonucu Taliban, dünyanın dört bir tarafından gelen suçlamalarla karşı karşıya kaldı.
21 / 37
Taliban'ın yasakları sonucu savaşta kocasını kaybeden kadınların evden çıkamayacak hale gelmesiyle 25 bin aile açlıktan ölme sınırına geldi. Taliban'ın bu politikası dünya basınında geniş yankı buldu.
22 / 37
Taliban, 11 Eylül 2001’de New York’taki Dünya Ticaret Merkezi’ne düzenlenen saldırılar sonrası dünyanın gündemine oturdu. Örgüt, saldırıları düzenlediği düşünülen Usame Bin Ladin ve El Kaide’ye yataklık yapmakla suçlanıyordu.
23 / 37
11 Eylül sonrası ABD öncülüğündeki NATO koasliyon güçleri Afganistan’a saldırdı ve Taliban devrildi. Ancak örgütün lideri Molla Ömer yakalanamadı.
24 / 37
Devrilmesine rağmen Taliban ülkenin birçok bölgesinde hakimiyetini devam ettirdi. Afgan ordusu ve NATO kuvvetleriyle çatışmayı sürdürdü.
25 / 37
Taliban son yıllarda saldırılarını artırmış durumda. Özellikle, 2012’nin Eylül ayında NATO’nun en fazla korunan üslerinden Camp Bastion’a düzenlediği saldırısı büyük ses getirdi.
26 / 37
Son iki yılda ise Taliban saldırılarında binlerce insan yaşamını yitirdi ve örgüt hem Kabil yönetimi hem de ABD'yle müzakerelere başladı.
27 / 37
ABD'nin 18 yıldır devam eden operasyonlarını sonlandırmak için Taliban'la yürüttüğü görüşmeler, örgütün düzenlediği saldırıda bir Amerikan askerinin hayatını kaybettiği gerekçesiyle Eylül ayında durduruldu.
28 / 37
Eylül ayında Camp David'de Taliban liderleriyle gerçekleşecek gizli görüşmeyi iptal ettiğini duyuran ABD Başkanı Donald Trump, tarafların yeniden müzakereye döndüğünü Afganistan'daki Bagram Hava Üssü'ne yaptığı sürpriz Şükran Günü ziyaretinde açıkladı.
29 / 37
Üç ay önce Taliban'la yaklaşık bir yıldır sürdürülen görüşmelere son verdiğini dünyaya ilan eden Trump, bu kez "Taliban anlaşmak istiyor ve biz de onlarla görüşüyoruz, aynı zamanda bir ateşkes olması gerektiğini söylüyoruz" dedi.
30 / 37
ABD Başkanı'nın 2016'daki seçim kampanyası sırasında verdiği vaatler arasında, Afganistan'daki savaşa son verme öne çıkıyordu.
31 / 37
Ancak daha sonra askerlerin tamamını geri çekmek yerine, asker sayısını 8 bin 600'e indirmek istediğini açıkladı. Şu an Afganistan'da 13 bin Amerikan askeri var.
32 / 37
Taliban, Kasım ayı sonunda üç yıldır elinde tuttuğu bir Amerikalı ve bir Avustralyalı tutsağı üç adet yüksek düzey mahkum karşılığında teslim etmişti.
33 / 37
Dünyadaki afyonun yüzde 90'ının üretildiği Afganistan'da, birçok farklı etnik grup yaşıyor. Ülkede Peştunlar, Tacikler, Hazaralar, Aymaklar (Aimaq), Türkmenler, Özbekler, Kırgızlar ve Beluçilerin de aralarında bulunduğu birçok etnik grup var.
34 / 37
20 ile 40 arası farklı dil ve lehçe konuşuluyor; yaklaşık 30 milyonluk nüfusunun yüzde 20'si kentlerde, geri kalan yüzde 80'i ise kırsal alanlarda hayatını sürdürüyor.
35 / 37
Dünyanın en sert coğrafi koşullarından birine sahip olan Afganistan’ın üçte ikisini dağlarla kaplı. Yer yer 6 bin metre yüksekliğe çıkan dağlar ülkede ulaşım, iletişim ve ticareti zorlaştırıyor.
36 / 37
Coğrafi yapı nedeniyle her bölgenin, merkezden bağımsız olarak kendi kendine yeterlilik göstermek zorunda olduğu ülkede, ticaret bile uzun yıllar boyunca hep bölgesel düzeyde kaldı, ulusal düzeye yayılamadı.
37 / 37
Doğal kaynaklar bakımından oldukça zengin olan ülkede kömür ve demir yataklarının yanı sıra bakır, kurşun, berilyum ve çinko bulunuyor. Zengin hidroenerji potansiyeli yoksulluk nedeniyle kullanılamıyor.