Çocukların depremle ilgili sorularını geçiştirmeyin

Türkiye Psikiyatri Derneği, bu konuda hazırladığı notunda; "özellikle çocukların depreme ait görsellere ve videolara maruz kalmasını azaltın" şeklinde yetişkinlere öneride bulunuyor.

Neden mi?

Doğal afetlerin etkilerine ilişkin detaylı görüntüler içeren haberler, çocukların dünyayı güvenilmez ve tehlikelerin fazlaca bulunduğu bir yer olarak algılamalarına sebep olabilir. Gördüklerinin kendi başlarına geleceğine dair yoğun korku ve kaygı yaşarlar. Özellikle okul öncesi dönemde tekrarlayan görüntüler çocuğun kaygısını arttırabileceği gibi aynı zamanda tek bir olayın tekrar tekrar meydana geldiğini düşündürtebilir.

Peki ne yapılmalıdır?

Korkacak bir şey yok! Deprem falan olmaz!

Nerden uyduruyorsun evin yıkılacağını!

Çocuğunu anlamak istemeyen ebeveynler bunları genelde söyleyerek çocuğun duygularını erteler!

Tıpkı ölüm ve diğer doğal felaketlerde olduğu gibi depremle ilgili de çocuğa yapılacak açıklama çocuğun yaşına ve gelişim seviyesine göre çocuk geçiştirilmeden olmadır.

Okul Öncesi dönem (3-6 Yaş)

Bu yaş grubundaki çocuklar yaşananlarla ilgili birçok "neden?" sorusu sorabilir.

Bu durumda basit cevaplar vermek önemlidir. Somutlaştırarak, oyunlar ve oyuncaklardan yararlanılabilir. Bu hem çocuğu kaygıya sokmaz hem de çocuk için daha anlaşılabilir olur.

Mesela;

"Sana bir şey söyleyeyim mi, deprem nasıl oluyor biliyor musun? Yerin altında böyle yan yana kocaman kayalar var, onlar zamanla eskiyor, sonra da ufak ufak parçalanıyor. Parçalanırken diğer kayaları da sallıyor biz de yerin üstünde olduğumuz için sallanıyoruz..!" şeklinde somutlaştırarak ve oyun ile yapacağımız açıklamalar çocuğu rahatlatır ve çocuk deprem olayına olağanüstü bir anlam yüklememiş olur.

Ayrıca çocuğa güvende olduğunu çocuğun duygularını dinleyerek ve konuşmasını teşvik ederek endişelenmemesini sağlayabilirsiniz.

Okul Çağı Çocuğu (7 yaş ve üstü)

Bu yaştaki çocuklar daha fazla ev dışında vakit geçirmeleri nedeniyle daha fazla bilgiye ulaşırlar. Arkadaşları ile paylaşımlar ve sohbet ederken hayali hikayeler dahi çocuğun korkmasına neden olabilir. Depremin kendilerinden uzakta gerçekleşse bile bu felaketin kendi başlarına gelebileceği ile ilgili kaygı duyar ve bu kaygıyı kontrol etmekte zorlanır.

Bu dönemdeki çocuklarla depremle ilgili konuşurken;

Yer kabuğunun hareketliliği ve depremin nasıl bir doğa olayı olarak ortaya çıktığını çok fazla coğrafi detaya girmeden anlatabilirsiniz.

Bu yaştaki çocuklar yaşları sebebiyle zaman zaman olaylar arasındaki neden ve sonuç ilişkilerini kurmakta zorlanabilirler. Bir sonraki adım onlara depremin sağlam yapılmamış binalara ve deprem esnasında doğru davranmayan insanlara (örneğin balkondan aşağı atlamak) verebileceği olası zararları anlatmak olabilir.

Böyle zamanlarda çocukların, yetişkinlerin kendilerini koruyacağından emin olmak ister; çocuğunuzu geçiştirip sorularını ertelemeyin. Yetişkinlerin neden bu tür felaketleri önleyemedikleri konusunda öfkelenebilir ve onları suçlayabilir. Bu öfkelerinin altında yatan güvensizlik ve korku duygularını anlamaya çalışın ve bu duygulara yanıt verin.

Okul çağındaki çocuklar yaşamlarında diğer her şey yolunda gitse de sık sık ağlayabilir, kâbus görebilir, derslerine odaklanmakta zorlanabilir. Rutinlerinden ayrılmamasına dikkat edin.

Yaşı kaç olursa olsun her birey güvende olduğunu hissetmek ister. Eğer siz ve çocuğunuz yoğun korku ve kaygı duyuyorsanız gereken tedbirleri aldıktan sonra (bina hasar tespiti gibi) birde zihinsel olarak motive olabilmeniz için bir uzman desteğinden yardım alın.

Kimya Çiftçi Dumlu / Sosyolog-Aile Danışmanı