"Çok yüksek insani gelişme" raporunda 6 sıra yükseldik

Türkiye, Birleşmiş Milletler İnsani Gelişme Endeksi raporunda üçüncü kez 'çok yüksek insani gelişme' listesinde yer aldı ve 6 sıra birden yükselerek 191 ülke arasında 48'inci sırada yer aldı. İnsani gelişmede ilk 10 sırayı İsviçre, Norveç, İzlanda, Hong Kong (Çin), Avustralya, Danimarka, İsveç, İrlanda, Almanya ve Hollanda aldı. İngiltere 18, Japonya 19, ABD 21, Çin ise 79. sırada yer aldı.

EĞİTİM, GELİR ARTTI

BM Kalkınma Programı'nın (UNDP) 2021 verilerine göre yayınladığı raporda, 'uzun ve sağlıklı yaşam, bilgiye erişim ve insana yakışır yaşam standardı'na göre; Türkiye'de her üç standartta da ilerleme görüldü. Türkiye'de yaşam süresi 8.3 yıl, ortalama öğrenim süresi 4.2 yıl ve beklenen öğrenim süresi 9.3 yıl arttı. Kişi başına düşen gayrisafi milli hasıla ise aynı dönemde yüzde 139 artış gösterdi. Söz konusu raporda, Kovid-19 salgını etkilerinin devamı ve Rusya-Ukrayna savaşıyla büyüyen enerji, hammadde, taşımacılık ve gıda krizlerinin insani gelişme endeksini küresel boyutta geriletebileceği uyarısında bulunuldu.

KOVİD ETKİSİ DÜŞÜRDÜ

UNP, 2020 yılı verilerini ise Kovid-19 salgını etkileri nedeniyle yayınlamadı. Ancak 2021 yılı verilerinde, Kovid yüzünden ölümler, gelir azalması, yüz yüze eğitimin durması ve yaşam kalitesinin düşmesi nedeniyle ülkelerin yüzde 90'ından fazlasında düşüş görüldü. İnsani gelişme, toplamda 2016 yılı düzeyine geriledi, ülkelerin yüzde 40'ından fazlasında ise hem 2020 hem de 2021'de geriledi. Türkiye ise 2020'deki kayıplarını 2021'de telafi etmeyi başardı. Son 2 yılda her 10 ülkeden 9'unun insani gelişme oranı, Kovid-19 salgını, Rusya- Ukrayna Savaşı ve yaşanan küresel krizler nedeniyle 2016 seviyelerine geriledi.

2019'DA LİSTEYE 59. SIRADAN GİRMİŞTİK

Türkiye, endekste 'çok yüksek insani gelişme' kategorisine ilk kez, 2018 verilerini içeren 2019 raporunda girmişti. Raporda Türkiye, 0.806'lık değerle 189 ülke arasında 59. sırada yer almıştı. (Türkiye'nin 1990'da endeks değeri 0.579'du) Bu dönemde, en yüksek insani gelişme kategorisindeki ülkelerin ortalama endeks değeri 0.892, Avrupa ve Orta Asya ülkelerinin ortalama endeks değeri ise 0.779 olarak hesaplanmıştı. Türkiye'de 1990-2018 döneminde beklenen yaşam süresi 13.2 yıl, ortalama öğrenim süresi 3.1 yıl, beklenen öğrenim süresi 7.5 yıl, kişi başına milli gelir yüzde 122.1 artmıştı. 2019 verilerine göre yayınlanan 2020 raporunda ise Türkiye, puanını 0.820'e yükselterek 189 ülke ve bölge arasında 54. sırada yer almıştı.

1 YILDA HANGİ ÜLKELERİ GEÇTİK?

Türkiye, endekste 6 basamak yükselerek 48. sıraya yerleşti. 2020 yılında hazırlanan raporda 54. sırada yer alan Türkiye o listede kendisinin önünde bulunan Brunei, Karadağ, Romanya, Rusya, Palau, Kazakistan ve Belarus'u bu yıl geride bıraktı. 2020 listesinde 189 ülke sıralanırken bu yılki listede 191 ülke sıralandı.