Fas'taki Libya toplantısı 'küçük ama önemli bir adım' olarak değerlendirildi

Fas'ın Buznika kentinde Libya Devlet Yüksek Konseyi ve ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter'in siyasi müttefiki Tobruk Temsilciler Meclisi (TM) heyetleri arasında gerçekleştirilen görüşmeler, 6 Eylül Pazar günü başladı.

Görüşmelerin iki gün sürmesi planlanıyordu ancak pazartesi günü, uzatılmasına karar verildi. Heyetler salı günü de bir araya geldikten sonra oturumlara çarşamba günü bir günlük ara verildi. Aranın ardından dün tekrar görüşmeler yapıldı.

Söz konusu toplantı, Hafter'in Nisan 2019'da başkent Trablus'a başlattığı saldırıların ardından taraflar arasında gerçekleşen ilk görüşme olması nedeniyle önemli bir adım olarak yorumlandı.

Pazar günü başlayıp perşembe günü sonlanan görüşmelerde, ülkedeki otorite kurumlarına getirilecek isimlerin atama kriterleri hakkında uzlaşıya varıldı.

Fas'ta 2015 yılında imzalanan Suheyrat Anlaşması'nın otorite makamlarıyla ilgili olan 15'inci maddesinde yer alan ve "Libya Merkez Bankası Müdürü, Sayıştay Başkanı, İdari Kontrol Birimi Başkanı, Yolsuzlukla Mücadele Heyeti Başkanı, Yüksek Seçim Kurulu Başkanı ve Üyeleri, Yüksek Mahkeme Başkanı ve Başsavcı" olarak sayılan kurumlara yapılacak atamalarla ilgili mutabakata varıldı.

Söz konusu makamlara getirilecek isimler üzerinde anlaşma sağlanmasa da atama kriterlerinin belirlenmesi, görüşmelerde ilerleme olarak görüldü.

Ayrıca tarafların görüşmelere eylül ayının son haftasında devam etmeye karar vermesi de ülkenin içinde bulunduğu krizin çözümü yolunda önemli bir adım oldu.

Bu durumun, taraflar arasında daha fazla uzlaşıya zemin hazırladığı kanaati gelişti.

ATAMALARDA GÜNDEME GELEN ÜÇ PRENSİP

Toplantının ardından yayınlanan açıklamada, ülkedeki otorite kurumlarına getirilecek isimlerin atama kriterleri hakkında uzlaşıya varıldığı duyurulurken, bu kriterlere ve doğu ile batı arasındaki bölünmüşlük gölgesinde nasıl uygulanacağına açıklık getirilmedi.

Kaynaklardan edinilen bilgiye göre makamların dağılımında üç prensip öne çıktı. Bunlar; söz konusu makamların ülkedeki üç bölge (Trablus, Fizan ve Sirenayka) arasında paylaşılması, nüfus yoğunluğuna göre dağıtılması ve siyasi görüş ve kabilelere göre dağılımı.

Suheyrat Anlaşması'nda yer alan söz konusu 7 önemli otorite makamının yanı sıra, milyar dolarları yöneten Ulusal Petrol Kurumu ve Libya Yatırım Kurumu da gündeme gelen makamlar oldu.

Yerel basın ve Arap medyasında yer alan haberlere göre söz konusu makamlar, bölgelere göre şu şekilde dağıtıldı:

Libya Merkez Bankası Müdürü ve İdari Kontrol Birimi Başkanı doğu bölgesi Sirenayka'dan, Başsavcı, Sayıştay Başkanı ve Yüksek Seçim Kurulu Başkanı batı bölgesi Trablus'tan, Yüksek Mahkeme Başkanı ve Yolsuzlukla Mücadele Heyeti Başkanı güney bölgesi Fizan'dan.

Bu şekilde nüfus yoğunluğunun diğerlerinden çok daha fazla olduğu Trablus bölgesine 3, diğerlerine 2 makam düşmüş oldu.

Ulusal Petrol Kurumu ve Libya Yatırım Kurumuna dair görüş belirtilmezken, basına sızan bu dağılıma ilişkin görüşmelere katılan heyetlerden teyit ya da yalanlama gelmedi.

Söz konusu makamların dağılımı konusunda nihai anlaşmanın Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri ile TM Başkanı Akile Salih ve heyet üyelerinin katılımıyla eylül ayı sonunda imzalanması bekleniyor.

Sonuç olarak Buznika görüşmeleri, tarafların birbirinin nabzını yoklaması için bir fırsat oldu. Libya Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Mişri de görüşmelerin ön hazırlık olduğunu, bağlayıcı olmadığını ifade etmişti.