Bacaktaki uyuşma tehlike sinyali

Ayaklarda hissedilen uyuşma, ağrılar ve bacak adalelerindeki kasılmalar nedeniyle yürürken sık sık durup dinleniyorsanız dikkat! Bu durum, omurilik kanalındaki daralmadan kaynaklanabilir.   

Yolda yürürken sık sık durup dinlenmek zorunda kalmanın en önemli nedeni omurilik kanalındaki daralmadır. Ayaklarına vuran uyuşma ve ağrılar, bacak adalelerindeki kasılmalar onları ister istemez durup dinlenmeye zorlar. Birkaç dakika dinlendikten sonra ağrıları azalır tekrar yürürler.  

DOĞUŞTAN DA OLABİLİR 

Yürürken kalçalara ve ayaklara vuran ağrılar ve adale güçsüzlükleri nedeniyle sık sık durup vitrinlere bakarak kısa molalarla ağrılarını azaltmaya yönelik yaptıkları bu davranışlardan dolayı bu hastalığa vitrin hastalığı denmiştir. Esas neden omurilik kanalındaki daralmadan kaynaklanmaktadır. Bu hastalar sıklıkla bel fıtığı nedeniyle doktorlara gitmektedirler. Bu yazımızda bu hastaların niçin durup dinlenmek zorunda kaldıklarını izah etmeye çalışacağız.  2 tip kanal daralması söz konusudur. Birincisi doğumsal olarak omuriliğin geçtiği omurilik kanalının anatomik olarak dar olmasıdır. İkincisi sıklıkla 50 yaşlardan sonra görünen ve çeşitli yıpratıcı nedenlerin yol açtığı omurilik kanal daralmasıdır. Tıpta bu duruma spinal stenoz denmektedir. Yaşlılarda en sık görülen rahatsızlıklar arasındadır. Omurilik kanalı dendiğinde ensemizden kuyruk sokumuna kadar uzanan ve içerisinde omuriliğin seyrettiği korunaklı bir kanalı kastetmekteyiz.  

SİNSİCE İLERLEYEN BİR SORUN 

Bu kanal çeşitli problemlere bağlı olarak en çok, vücudumuzun yükünü taşıyan bel bölgesinde ve boyun bölgesinde daralabilir. Bu bölgelere göre de şikayetler farklı olabilir. Omurilik kanalından kollara ve bacaklara sinirler çıkmaktadır. Kanal darlığı olduğunda bu sinirler sıkışarak ağrı, uyuşma ve kramplara yol açabilir. Kanal darlığı sinsi ve ilerleyici bir hastalıktır.  

HAREKETSİZ YAŞAMDAN KAÇININ

Boyunda kanal darlığı çok ileri düzeyde ise omuriliğe aşırı baskı yaparak omurilik hücrelerinin ölümüne (myelomalazi) yol açabilir. Böyle bir durumda yürüme bozuklukları, tökezlenmeler, denge kayıpları, kasılıp kalmalar ve aşırı ağrılar söz konusudur. Muayenede patolojik refleksler devreye girmiştir. Bu durum sakatlığa yol açabilir. En azından olayın daha da ilerleyip sakatlığa yol açmaması açısından cerrahi operasyon düşünülmelidir.  Yaşlılığa bağlı deformiteler.  Hareketsiz yaşam.  Omurlar arasındaki disklerin bozularak omurilik kanalına doğru çıkması.  Omurga çevresindeki kemik çıkıntılarının baskısı.  Omurga çevresindeki eklemlerin kemik ve bağlarının sertleşip kalınlaşarak omurilik kanalına doğru büyümesi.  Omurgayı bozan romatizmal hastalıklar.  Bel kaymaları (listezis).  Sigara içilmesi kemiklerin beslenmesini bozarak erken deformasyonlara neden olur. 

BEL FITIĞIYLA KARIŞTIRMAYIN

- Boyun hareketlerinde kısıtlılık.

- Kollarda güçsüzlük

- El işlerinde beceri kaybı.

- Sırta ve kollara yayılan ağrılar.

- Kollarda uyuşma, karıncalanmalar.  

- Reflekslerde artış.

- Anormal patolojik reflekslerin ortaya çıkması.

- Ellerde duyu kayıpları.  

Hücre ölümü var mı? 

- Ayaklarda yürümekle artan ağrı ve uyuşmalar, ağrılar ve uyuşmalar durmakla hemen azalır. Her geçen gün yürüme mesafesinin kısalması.

- Ayak adalelerinde güçsüzlük. Bazen kramplar.

- Öne eğilmek ve oturmakla geçen ağrılar.

- Uzun süre oturmak veya ayakta kalmak.

- Ayaklarda duyu kayıpları.

- Refekslerde artış. -

Anormal patolojik reflekslerin ortaya çıkması. Sonuçlar yanıltıcı olabilir. 

Tanı için doktorun hastayı çok dikkatli dinlemesi önemlidir. Dar kanal hastalarının yanlışlıkla bel fıtığı tanısı aldığına çok tanık olmuşuzdur. Yanlış tanı yanlış tedaviyi getirir dolayısıyla hastalar hiçbir zaman sıkıntılarından kurtulamaz. Kanal darlığında en önemli tanı aracı manyetik rezonanstır (MR). Omurilik kanal çapının bu yöntemle ölçülebilir, omurilikte myelomalazi yani hücre ölümü olup olmadığı tespiti yapılabilir. Kanalı daraltan problem ne ise detaylı bir şekilde görülebilir. MR tetkiki+Fizik muayene + hastanın dikkatle sorgulanması dar kanal tanısının esasını teşkil eder. EMG sinirlerin değerlendirilmesi açısından önemli tanı araçlarından bir tanesidir.  

EPİDURAL KORTİZON VE OZON ENJEKSİYONU 

Bu tedavi sayesinde ağrılar çok ciddi olarak kontrol altına alınır ve hasta fonksiyonlarını rahat yapar hale gelir. Hastaların yüzde 98’i yılda 1 kez uygulanacak epidural kortizon sayesinde ameliyata gerek kalmadan yaşamlarını sürdürebilmektedirler. Buradaki önemli nokta eğer kortizon hap şeklinde veya adaleye yapılan enjeksiyon şeklinde uygulanırsa ciddi yan etkiler ortaya çıkabilir.  

NE ZAMAN AMELİYAT GEREKİR

Kanal darlığı nedeni ile cerrahi tedavi nadiren gereklidir. Hasta hiç yürüyemez hale gelmeye başlamış ise. İdrar veya büyük abdestini tutamıyorsa. Omurilik kanalını zedeleyen bir durum söz konusu ise (ileri derecedeki bel kayması) omuriliğe olan basının kaldırılması için (dekompresyon) ameliyat gereklidir.  

Fizyoterapi ve ilaç tedavisi yapılmalı

İLAÇ: Çok çeşitli ağrı kesici ilaçlar kullanılmaktadır. Önceleri yeterli olan bu ağrı kesiciler zamanla yetersiz hale gelebilir. Ağrı kesici ilaçlar uzun süre kullanılırsa ciddi yan etkiler ortaya çıkabilmektedir.   

FİZYOTERAPİ: Gittikçe artan yürüme zorluğundan dolayı hastalar hareket etmek istemezler. Hareket etmekten kaçındıkça sorunlar daha da büyüyebilir. Adale esnekliğinin ve kuvvetinin azalması sorun oluşturur. Omurgaya kan akımının artırılması için sigaranın bırakılması sürekli ve yormayan egzersizlerin tercih edilmesi önemlidir. 

AĞRI AZALTAN YÖNTEM

Fizik tedavi ve egzersizlerin amacı gergin kasları tekrar esnek hale getirmek gücünü artırmak amacıyla planlanmalıdır. Bu amaçla esnekliği artırıcı sırt, karın ve bacak kaslarının güçlendirilmesine yönelik egzersizlerin sık sık yapılması gerekebilir. Kondisyonun artırılması amacıyla yorulmadan yürüme bandı, yüzme ve evde yapılabilecek diğer egzersizler ağrıların azalmasına ve işlevselliğin artmasına katkı sağlarlar.