Avam’ın ve Havass’ın işleri

“Demokrasinin beşiği” olarak nitelendirilen İngiltere’de Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası vardır. “Avam” bildiğiniz halk, “Lordlar” da bildiğimiz elitlerdir. Doğu da bu kapsamda bir kültüre sahiptir, Avam ve Havass deyimi Geniş Asya'da bilinen bir ayrımdır. 

Temelinde bu ayrım, çok da sırıtan ve etik dışı bir duruşa karşılık gelmez. Çünkü Avam “bilmeyen”i, Havass da “bilen”i tanımlayan birer kavramdır. Dolayısı ile Avam’ın sadece “bir an”ını gördüğü olay/olaylar hakkında hüküm verilmemesi gerektiğini ihtar eden bir içeriğe sahiptir. Ne var ki Avam ve Lordlar aynı ülkede ve atmosferde yaşadıkları için ve halkın ağzı da torba olmadığından, büzülüp kapatılamadığından Avam’ın ve Havass’ın yani Halk’ın ve Lordlar’ın sentezlenmesi mecburiyeti hâsıl olunca karşımıza bir nevi Meşruti Monarşi denilen bir sistem çıkmıştır. Bu da halka bilmesi gerektiği kadarını, alması gerektiği kadarını veren bir sistemdir denilebilir ki İngiltere'de tıkır tıkır işliyor. 

“Üstüne vazife olmayan işlere karışma” aforizması bu bağlamda toplumsal anayasa maddelerinin ilk önemli yasası olagelmiştir dünyada. Bu türden aforizmalar tüm toplumlarda önemli yer tutar ve ciddi gözlemler sonucunda evrensel bir hükme dönüşmüştür. 

Fakat gelişen iletişim teknolojileri, artan nüfus ve elitlerin işlerini görecek avam sayısının artması ve ülkede işlerin daha iyi yürümesi için demokrasi tesisi sonucu elitlerin aslında cam bir fanusun içinde yaşadığı gerçeği, Avrupa elitlerinin, Havass’ın, yani Lordlar’ın veya Elitler’in yaşamını hayli zorlamaya başlamıştır. 

Bu da Avrupa'da devlet sırrı kavramını üretmiştir ve kanun ile de işlerlik kazanmıştır. Avrupa kültürünü anlayabilmek için bu sosyal tarihi iyi irdelemek gerekir. Bu tarih anlaşılmadan Batı da anlaşılamaz. Çünkü Batı sistemi, “güçlü değilsen oradan in” sisteminin çok estetik bir siyasal, hukukî ve felsefi şekilde tanımından ibaret sayılabilir. Batı kültürü önemli ölçüde “birçok gerçeği tam olarak açıklama ve açıklamama mücadelesinin tarihi” olarak da tanımlanabilir. 

Daha geniş açıdan bakıldığında Avam ve Lordlar Kamarası sentezinin çok da istenen bir sentez olmadığını teslim etmek gerekir. Çünkü Avam ile Lordlar’ın arasında işleri karmaşık hale getiren olgunun “güç, para ve entelektüel imkân” olduğu görülmüştür. Bunun sonucu olarak da İngiliz Milletler Topluluğu doğmuştur. 

Dolayısıyla bugün “Trump niye böyle yapıyor”, “AB niye böyle davranıyor” diye sorular sorup, cevaplar arıyorsak Batı'nın ve Doğu’nun siyasal, sosyal ve ekonomik tarihini okumalıyız. Bu bağlamda Rahip Brunson olayı da özellikle ABD ve genel olarak Batı’da “Havass’ın İşleri” kapsamına girmektedir. Tarihi arka planı itibariyle ve Batı'nın bilinçaltına yaptığı gönderme sebebiyle de olayın abartılı hale gelmesine sebep olmaktadır. 

Küresel siyaset ve küresel güç ligi rekabeti Rahip Brunson olayını daha da karmaşıklaştırmakta ve ABD’nin gerçekte bir rahip üzerinden gücünü test etme gibi bağlamından kopuk sürece evrilmektedir ki aslında Batı'nın siyasal tarihi ve kodları ile uyumlu fakat gelecekte elde edilmek istenen olası statüler için de sorunludur. Fakat olaylara anlık “kayıp” ve “kazanç” olarak yaklaşan bir siyasal ve ticari elit için önemlidir. 

Başta Rahip Brunson olayı olmak üzere ABD birçok olayı, küresel ve bölgesel yeni müttefikler üretme veya sağlama alma bağlamında ele almaktadır. Bunun muhasebesi ABD tarafından nasıl yapılmaktadır, burası bizler için meçhul alandır.