Ağız kanseri

Dudakların (genellikle alt dudak) üstünde, ağzın içinde, gırtlak, bademcikler veya tükürük bezlerinin arkasında oluşan kanserdir. Kadınlardan ziyade erkeklerde daha sık görülmekle birlikte, 40 yaşın üzerindeki bireylerde daha çok karşılaşılabilen bir durumdur. Yoğun alkol kullanımıyla birlikte sigara, en önemli risk faktörüdür. Erken teşhis edilmezse,  ameliyat, radyasyon terapisi ve/veya kemoterapiyi gerektirebilir. Toplam 5 yıl boyunca hayatta kalma oranı yüzde 50 olmakla birlikte, ölümcül de olabilir. Bu zayıf tahminin sebebi, erken belirtilerin fark edilememesidir. Bu yüzden ağız kanserinin erken teşhis edilmesi başarılı bir tedavi için çok önemlidir. 

Ağız kanserinin işaret ve belirtileri nelerdir? 

Her zaman ağız kanserinin erken uyarı işaretlerini fark edemeyebilirsiniz, bu yüzden hem diş hekiminiz hem de doktorunuzun yaptığı düzenli muayeneler çok önemlidir. Diş hekiminiz, ağız kanserinin erken uyarı işaretlerini teşhis edecek şekilde eğitilmiştir. Ancak diş muayenesine ek olarak aşağıdakilerden herhangi birini fark ederseniz, diş hekiminize başvurmalısınız. 

Dudaklarda, diş etlerinde veya ağzın içinde kolaylıkla kanayan ve iyileşmeyen bir yara. 

Yanakta dilinizle hissedebileceğiniz bir şişkinlik veya kalınlaşma. 

Ağzınızın  herhangi bir bölümünde his kaybı veya uyuşukluk. 

Diş etlerinde, dilde veya ağız içinde beyaz veya kırmızı benekler. 

Çiğneme veya yutma güçlüğü. 

Ağzınızda acı veya tarifsiz bir ağrı veya bilinen bir sebep olmaksızın boğazınıza bir şey takılma hissi. 

Takma dişlerin kötü bir şekilde yerleşmesine neden olan çene şişkinliği. 

Ses değişikliği. 

Ağız kanseri nasıl önlenebilir? 

Tütün içmiyor veya çiğnemiyorsanız, başlamayınız. Tütün kullanımı, yüzde 80-90 oranında ağız kanserine neden olmaktadır. Sigarayla akciğer kanseri ve kalp hastalığı arasındaki ilişki, kesin olarak tespit edilmiştir. Sigara, genel sağlığınızı da etkiler; enfeksiyonlarla mücadele etmeyi ve yaraların veya ameliyatların iyileşmesini de güçleştirir. Genç yetişkinlerde büyümenin durmasına ve gelişimle ilgili diğer güçlüklere neden olabilir. Çoğu sigara içicisi, önceden olduğu gibi koku veya tat alamadıklarını, kötü kokan soluk ve lekeli diş riskinin oluştuğunu görürler. Her sigara yakışınızda, ağız sağlığınız da risk altındadır. Sigara, pipo veya puro içimi, boğaz, ağız, gırtlak ve yemek borusu kanserlerinin görülme ihtimalini artırır. Çoğu kişi, erken belirtilerin farkında değildir veya onları gözardı eder, bunun sonucunda da ağız kanseri sıklıkla teşhis edilmeden yayılır. 

Kronik dumansız tütün kullanıcıları, kullanmayanlara nazaran 50 kat daha fazla ağız kanserine yakalanma ihtimaline sahiptir. En iyisi, sigara, puro veya pipo içilmesinden, tütün çiğnenmesinden veya burna çekilmesinden kaçınılmalıdır. Uzun yıllar kullandıktan sonra bile, tütün kullanımını bırakanlar, büyük ölçüde ağız kanser riskini azaltırlar. Kronik ve/veya yoğun alkol kullanımı da, kanser riskini artırır ve tütünle birlikte alkol, özellikle yüksek bir risk oluşturur. En iyisi, sigara, puro veya pipo içmekten, tütün çiğnemekten veya enfiye çekmekten kaçınmaktır. 

Nasıl tedavi edilir? 

Teşhis konulduktan sonra, uzmanlardan oluşan bir ekip (ağız cerrahı ve diş hekimi dahil), her bir hastanın ihtiyacına uygun bir tedavi planı geliştirir. Genellikle ameliyat gerekir, ardından da radyasyon ve kemoterapi uygulanır. Bu terapilerin ağızda neden olabileceği değişikliklere aşina olan bir diş hekimine başvurmak önemlidir. Şeker veya nişasta içeren yiyecek ve içecekleri her tüketişinizde, plaktaki bakteriler, 20 dakika veya daha uzun bir sürede dişlerinizi aşındıran asitleri oluşturur. Diş minesinin gördüğü zararı azaltmak için, lokmaları ve içeceklerin sayısını veya arasını sınırlayın. Bir şeyler atıştırırken, peynir, çiğ sebze, sade yoğurt veya meyve gibi besleyici gıdaları tercih ediniz. 

Radyasyon terapisinde ağızda hangi yan etkiler görülür? 

Radyasyon terapisi baş ve boyun bölgesi için kullanıldığında, çoğu hastada ağızda tahriş, ağız kuruluğu, yutma güçlüğü ve tat değişiklikleri görülür. Ayrıca radyasyon, diş çürüklerinin görülme olasılığını artırır; bu nedenle özellikle radyasyon tedavisi esnasında dişlerinize, diş etleriniz, ağız ve gırtlağınıza iyi bakmanız önemlidir. Radyasyon tedavisi esnasında ve ondan sonra karşılaşabileceğiniz ağız problemlerinizi kanser uzmanınız ve diş hekiminize düzenli olarak bildirdiğinizden emin olun. Ayrıca, baş ve boyun kanser tedavisine başlamadan önce ağızda olası yan etkileri önlemeye yardımcı olmak amacıyla, tedavi esnasında ve ondan sonra neler yapabileceğiniz hususunda diş hekiminizle görüşün. Yemeklerden sonra yumuşak bir diş fırçasıyla dişlerinizi fırçalayın ve her gün diş aralarını diş ipliğiyle temizlediğinizden emin olun. Baharatlar ve çiğ sebzeler, kuru kraker ve yemişler gibi sert yiyeceklerden kaçının. Ayrıca tütün ve alkol kullanmayın. Ağzınızı ıslak tutmak için, şeker tüketin veya şekersiz sakız çiğneyin.