EYT son dakika bugün 2019 gelişme var mı? EYT son durum haberimizde

EYT son durum nedir? EYT son dakika bugün 2019 gelişme var mı? sorularının yanıtı yoğun olarak araştırılıyor. Prof. Dr. Vedat Bilgin’in EYT ile ilgili görevlendirilmesi sonrası önce ayrıntılı bir maliyet hesabı yapılması ardından süreci hızlandıracak adımların atılması bekleniyor. Gündemin en çok merak edilen konuların arasında emeklilikte yaşa takılanlar oluyor. Emeklilik gün sayısını doldurup yaş sınırının altında kaldıkları için emekli olamayanlar yeni EYT yasasının çıkmasını istiyor. EYT son dakika gelişmeleri ile ilgili açıklamalar haberimizde yer alıyor.

EYT SON DURUM NEDİR?

Star Gazetesi yazarı Resul Kurt, EYT ile ilgili olarak "EYT'lilere Finlandiya modeli" başlıklı yazısını kaleme aldı. Kurt'un yazısı şu şekilde;

Son günlerde, basına da yansıdığı üzere, emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT'ler) ilgili yeni bir gelişme yaşandı. Cumhurbaşkanımız sayın Recep Tayyip Erdoğan, emeklilikte yaşa takılanların (EYT) durumuyla ilgili olarak Sosyal Politikalar Kurulu Üyesi ve Başkan Vekili Prof. Dr. Vedat Bilgin hocamızı görevlendirdi.

Çözüm üretilmesi için öncelikle EYT ile ilgili çalışmalar yapılacak, başta SGK olmak üzere kamu kurumlarından bilgi ve çalışmalar talep edilecek, yurtdışındaki buna benzer erken emeklilik imkanı sağlayan düzenlemeler görüşülecek ve nihayetinde Cumhurbaşkanımıza bir çalışma takdim edilecek. Bu çalışma sonucunda EYT ile ilgili bir çözüm olup olmayacağı değerlendirilecek. Basında Finlandiya modeli çokça yer aldığı için bu modeli biraz açıklayalım istedim.
 
Finlandiya modeli nedir?
Tabi geçmiş aylarda basında yer alan Finlandiya Modeli EYT için bir çözüm kapısı olarak görülüyor. Bu modelde belirlenen yaştan daha erken emeklilik olunca bir miktar kesinti yapılıyor. Bu kesintiyi kabul edenlere de emeklilik aylığı bağlanıyor. Finlandiya’da birbirini tamamlayan iki emeklilik sistemi var:

İş esaslı emeklilik hakkıçalışarak ve girişimcilik yapılarak kazanılır. İşveren bütün çalışanları için emeklilik sigortası almak ve sigorta primlerini ödemekle yükümlüdür. Girişimciler sigorta primlerini kendileri öderler.

Halk emekliliği,iş (maaş) esaslı emekliliği olmayan veya emeklilikleri çok az olan emeklilere yöneliktir.

Her iki emeklilik sisteminde yaşlılık ve maluliyet emekliliği bulunmaktadır. 65 yaşını dolduranlar halk emekliliği hakkını kazanılabiliyor.
 
İş emekliliği

İş emeklilik güvencesini, işverenler ve çalışanlar beraber sağlarlar. İşveren, çalışanın maaşından, çalışanın sigorta ücretleri payını alır ve kendi payı ile birlikte emeklilik kurumuna ödemede bulunur. İş esaslı emeklilik ile, iş esaslı emeklilik şirketleri, emeklilik sandıkları ve vakıfları ilgilenirler.

İş emekliliğin miktarı, ne kadar çalışmış ve ne kadar maaş almış olduğunuza bağlıdır. İş emekliliği ile iş emekliliği sigorta şirketleri, emeklilik sandıkları ve vakıfları ilgilenirler. Emeklilik Güvencesi Merkezi (Etk) merkezî olarak emeklilik güvencesi ile ilgili konularla ilgilenir.
 
Halk emeklilikleri

Çalışma süresine dayalı (iş/maaş esaslı) olarak emekli olabilmek için primler yeterli gelmiyorsa ya da çalışma süresine dayalı emeklilik maaşı çok düşükse, halk emekliliğinden yararlanmak üzere başvuruda bulunulabilir.

Halk emekliliğin miktarı Finlandiya’da ne kadar yaşamış ya da Finlandiya’da ne kadar çalışmış olduğuna bağlıdır. Ayrıca aile ilişkileri ve diğer devam eden emeklilik gelirleri de halk emekliliğin miktarını etkiler. Halk emekliliği ve asgari emeklilik ile Kela kurumu ilgilenmektedir.

EYT'de son durumu Akşam Gazetesi yazarlarından Okan Güray Bülbül ise geçtiğimiz günlerde şu şekilde kaleme almıştı;

YAŞ ŞARTI DEVREYE GİRDİ 

Bu tarihten sonra Sosyal Güvenlik Kurumu adı altında birleştirildi. Örneğin ilk kez 30 Nisan 2008’de SSK’lı olan bir erkek 60 yaşında, 7 bin prim günüyle emekli olabilirken, bir gün sonra yani 1 Mayıs 2008’de SSK’lı olan bir erkek 7 bin 200 prim günüyle emekli olabilir hale geldi. Yani bir gün geç sigortalılık 200 gün fazla çalışmayı gerektirdi. 9 Eylül 1999’da da 4447 sayılı Kanun hayata geçerken, bu tarihten önce sigortalı olanlar için de kademeli bir yaş şartı devreye sokuldu. 

BİR GECEDE DEĞİŞTİRİLDİ 

9 Eylül 1999 ve sonrasında sigortalı olan erkekler için 60, kadınlar için 58 yaş şartı getirildi. Yani, bir gecede emekli olmak için belirli bir yaşı doldurmak zorunda kaldılar. Ve sorun tam da bu noktada başladı. 1999’da sisteme acil müdahale gerekiyordu ve neredeyse bir gecede şartlar değişti. Sonuçta ‘emeklilikte yaşa takılanlar’ oluştu. 

ÇALIŞMAK İÇİN ‘YAŞLI’ EMEKLİLİK İÇİN ‘GENÇ’

yaşa takılanlar için bugüne kadar bir düzenleme yapılamadı. Bunun en önemli nedeni sosyal güvenlik sisteminin mali dengesi. Bugün ise SGK’nın emeklilikte yaşa takılanların kaç kişi olduğu, düzenlemeyle kaç kişinin hemen emekli olabileceği, ödenecek aylıkların miktarı ve bunun sisteme getireceği maliyeti hesaplayarak bu yönde bir çalışmanın ilk adımlarını atması mümkün. Bu konuda Vedat Bilgin’in görevlendirilmesi konuyu hızlandıracak ve tüm boyutların ortaya konularak bu kişilerin sorunlarının kapsamlıca ele alınmasını sağlayacaktır. Yaşa takılanlar, en çok yaş şartını beklerken sağlık hizmetlerinden yararlanamamaktan, çalışmak için ‘yaşlı’, emekli olmak için ‘genç’ bulunmaktan şikayet ediyor. 

SGK’NIN MALİ DENGESİ ÖNEMLİ

SGK, 2018’de 245.1 milyar TL emekli aylığı ödedi. SGK’nın toplam giderleri ise 385 milyar TL’yi buldu. SGK’nın toplam geliri de 369.2 milyar TL olarak hesaplandı. Dolayısıyla SGK geçen yıl 15.7 milyar TL açık vermiş durumda. Sosyal güvenlik sisteminin açık vermesi, sigortalılar için olumlu bir göstergedir. Ancak kamu bütçesinden transferle kapanan bu açığın büyümesi, sistemin geleceğini riske atar. İşte bu nedenle, emeklilikte yaşa takılanların sorunlarının kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi çok önemli.

12.8 MİLYON KİŞİYE AYLIK ÖDENİYOR

SGK’nın haziran ayı verilerine göre 22 milyon 260 bin aktif sigortalı var. SGK’dan aylık alan kişi sayısı ise 12 milyon 828 bin. Bu kişiler SGK’dan emekli, ölüm, malullük aylığı alanlar ile sürekli iş göremezlik ödeneği alan kişiler. Yani iki çalışanın ödediği primlerle bir emeklinin veya ölüm aylığı alan kişinin aylıkları finanse edilmeye çalışılıyor. Bu oranın makulü ise bire dört. Yani bir çalışanın dört emekliyi finanse etmesi.