Putin'in kapısını çaldılar! Aşı savaşını Sputnik kazandı

Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Sputnik-V aşısı için görüşme yaptı. Kremlin'den yapılan açıklamaya göre, çevrim içi yöntemle yapılan görüşmede Putin, Merkel ve Macron, koronavirüs salgını ile mücadele çabalarının birleştirilmesine dikkat çekti. Liderler, Rus Sputnik V aşısının AB'de tescil edilme olasılığı ve bu aşının Avrupa ülkelerine olası tedariki ve ortak üretimini ele aldı.

Açıklamada, Ukrayna'nın doğusundaki çatışmalar, Libya, Suriye ve Belarus'taki durum ile Rus muhalif lider Aleksey Navalnıy konusunun da gündeme geldiği belirtilirken, "görüşmelerin samimi bir atmosferde gerçekleştiği, gündemdeki konularla ilgili ortak çalışmalara devam edilmesinin kararlaştırıldığı" vurgulandı.Kremlin açıklamasında, Rusya'nın, AB ile 'normal, siyasal niteliğini yitirmiş' ilişkileri yeniden normalleştirilmeye hazır olduğu vurgulandı.

AB HEYETİ MOSKOVA YOLUNDA

Hafta başında (25 Mart), Sputnik V aşısının geliştirilmesini finanse eden Rusya Doğrudan Yatırım Fonu (RDIF) Başkanı Kirill Dmitriev, nisan ortalarında Avrupa İlaç Ajansı'ndan (EMA) bir heyet beklediklerini belirterek, Sputnik'in haziran sonrası AB'de tescillenmesini umduğunu açıkladı.

ALMANYA'DA FABRİKA HAZIR

Dmitriev, Almanya ve diğer Avrupa ülkelerinde Sputnik-V aşısının üretimine başlanması için planların yapıldığını doğrularken, Almanya'nın Bavyera eyaletindeki 'R Pharm' şirketinin fabrikalarında üretim yapma konusunun görüşüldüğünü duyurdu. Rusya ayrıca, haziran ayından itibaren AB'ye 50 milyon doz aşı teslim edebileceğini açıkladı.

ÜLKELERİ RUS VE ÇİN AŞISI ALIYOR

Avrupa'da aşı yetersizliği AB üyesi ülkeleri ocak ayından itibaren Rusya ve Çin aşılarına yöneltmiş, Macaristan Rus Sputnik-V ve Çin Sinopharm aşısını kullanmaya başlamıştı. Slovakya, Çekya ve Polonya da bu iki ülkeden aşı temini için görüşmeler yaptıklarını açıklamışlardı.

Rusya, 52'den fazla ülkenin Sputnik-V aşısına onay verdiğini duyursa da, halen 23 ülkede resmi tescil yapılmış durumda. Bu ülkelerden sonuncusu da AB üyesi Avusturya. Viyana'nın onayı Avrupa İlaç Ajansı (EMA) temsilcisi Christa Wirthumer-Hoche tarafından, "Rus ruleti" tepkisiyle karşılaşmış, Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov'dan ise 'siyasi değil bilimsel değerlendirme yapılmasını bekliyoruz' cevabı gelmişti.

AB'de yaşanan aşı krizi ve Rus Sputnik-V aşısının saygın bilim dergisi Lancet tarafından 'yüzde 91,6 etkili' bulunması üzerine, Avrupa İlaç Dairesi, mart başında Rus aşısı için 'onay incelemesi' başlatmıştı.

PUTİN'LE GÖRÜŞTÜLER

Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve Almanya Başbakanı Merkel, dün Rusya lideri Putin'le görüştü.

Sputnik V aşısını geliştiren Gamaleya Araştırma Merkezi'nin Başkanı Aleksandr Gintsburg, aşıyı tüm dünyaya sağlamak için üretim hacmini artırabileceğini ifade etmişti.

STOKÇULUK VE KISITLAMA SAVAŞI

Avrupa'da aşı krizi, İngiltere ve İtalya'da ortaya çıkan 'stokçuluk' skandallarıyla başladı. Nüfusun yüzde 75'ini aşılayarak salgını büyük ölçüde durdurmayı başaran İngiltere'nin Başbakanı Boris Johnson, aşı stoklama itirafını, "Bugünkü aşılama başarımızı açgözlülüğümüze borçluyuz" diye dile getirdi.

Ocak başında Belçika'da üretim yapan ABD'li Pfizer BioNTech şirketi 'fabrikayı yenileme' gerekçesiyle aşı teslimatlarını yavaşlattı; aşılama hızı düşen ülkeler buna tepki göstererek, AB'nin şirkete baskı yapmasını istedi.

Ocak ayında AB yönetimi, Belçika'da da üretilen Pfizer BioNTech aşılarının AB dışına satışına 'izin şartı' getirdi. Avrupa Komisyonu "Vatandaşlarımızın korunması ve güvenliği önceliğimizdir" gerekçesini gösterdi. ABD, İngiltere, Avustralya ve Kanada'yı da kapsayan 'izin şartı' fiilen 'kısıtlama/ambargo' olarak değerlendirildi.

AB'nin bu kısıtlamadan 'üye adayı ülkeleri' istisna tutmasına rağmen Türkiye'yi izin kapsamına alması da dikkat çekti.

İngiltere, izin şartının 'ihracat yasağı' olarak uygulandığını belirterek AB yönetimini suçladı. AB Konseyi Başkanı Charles Michel ise İngiltere'nin AstraZeneca aşısı stoklamasına işaret ederek, "asıl İngiltere'nin aşı ihracatını toptan yasakladığını" söyledi. İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab da, Michel'e "Gerçekleri konuşun" cevabını verdi.

AB-İngiltere aşı savaşı sürerken, bu kez 'Oxford aşısı' olarak bilinen İngiliz AstraZeneca aşısının 'kan pıhtılaşması'na neden olan yan etkileri ortaya çıktı. Başta AB üyeleri ve ABD olmak üzere 50'den fazla ülkede kullanılan AstraZeneca aşıları, Hollanda, İtalya, Fransa, Almanya, İrlanda, Norveç, Danimarka, Kanada, İzlanda, Avusturya, Romanya, İtalya ve Bulgaristan'da ya durduruldu ya da kısıtlandı. Etkinliği yüzde 63 olarak açıklanan AstraZeneca aşısı yaklaşık 5 milyon kişiye uygulanmıştı.

AB'nin Rus aşısına dönmesinde bu süreçlerin etkili olduğu değerlendiriliyor.